گاهی اوقات در هنگام روانسازی یک قطعه، انتخاب بین روغن و گریس بسیار مهم است.
استفاده از روغن به عنوان روان کننده
روغن معمولا در سیستم هایی که دمای کاری بیشتر از 200 درجه فارنهایت یا 93 درجه سانتیگراد دارند استفاده میشود. همچنین استفاده از روغن بیشتر برای سیستم هایی مناسب است که عملکرد چرخشی دارند که این چرخش سبب خنک شدن آن نیز میشود.
روغن روانکار
روغن های روانساز به طور عمده دارای منشاء نفتی می باشند و عمده ترین روانکار مورد استفاده در صنایع هستند. ویژگی های مورد انتظار از روغن های مناسب برای روانکاری به شرح ذیر هستند:
1. دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار کم باشند.
2. در مقابل حرارت مقاوم باشند و اکسیده نشوند.
3. خاصیت پاک کنندگی مناسب داشته باشند و پس از کار مداوم، تحت تاثیر زیاد تشکیل مواد لجنی و رسوبات در لابه لای قطعات ندهند.
4. دارای شاخص گرانروی بالا باشند.
5. با ایجاد لایه نازکی از روغن بر روی سطوح متحرکی که با یکدیگر در تماس هستند، از ساییدگی و فرسودگی آن ها جلوگیری نمایند.
6. در حین عملیات ایجاد کف ننمایند.
7. زنگ زدگی و خوردگی بر روی قطعات فلزی ایجاد نکنند.
8. با قطعات لاستیکی و پلاستیکی سازگاری داشته باشند.
گریس ها
از کلمه‌ي لاتين کراسوس به معني چربي گرفته شده است. طبق تعريف انجمن ملي گريس‌هاي روانکار (NLGI)، گريس‌ها محصولات جامد يا نيمه‌جامدي هستند که از متفرق‌شدن يک عامل سفت‌کننده در يک مايع روان‌کننده حاصل مي‌شوند و معمولا شامل مواد اضافي ديگري که خواص ويژه‌اي به گريس‌ها مي‌بخشند، مي‌باشند. ماده‌ي سفت کننده نقش حامل روغن را برعهده دارد و روغن را در انجام عمل روانکاري ياری می کند و بنابراين فرق اصلي گريس‌ها با روغن‌ها در وجود ماده‌ي سفت کننده است. مشخصات و کيفيت گريس به نوع و مقدار ماده‌ي سفت کننده، مواد افزودني و مشخصات روغن پايه و همچنين فرآيند توليد آن بستگي دارد.
گریس ها جزء معروف ترین روانکارها هستند که نه مایع و نه جامدند. گریس ها از یک روغن پایه معدنی یا سنتزی و یک سفت کننده به دست می آیند. در مواردی که روانکاری با روانکارهای مایع مشکل بوده و امکان روانکاری مجدد دارای محدودیت می باشد، این نوع روانکارها کاربد فروانی خواهند داشت.
موارد مصرف گریس ها
1. در صورتی که در انبار، روغن از گریس جدا شود نباید از آن استفاده کرد.و با هم زدن نمی توان روغن را به ساختار گریس باز گرداند.
2. در صورت در دسترس نبودن گریس های با درجه NLGI پایین (روان تر) نمی توان با اضافه کردن روغن درجه NLGI آن را پایین آورد.
3. استفاده از گریس های نسوز به جای ضد آب و بلعکس توصیه نمی شود.
4. استفاده از گریس های شل تر یا سفت تر ا انچه در دستگاه مورد نیاز است توصیه نمی گردد.
5. از گریس به اندازه مورد نیاز در دستگاه استفاده کنید و از استفاده کمتر یا بیشتر از حد مجاز اجتناب نمایید.
6. هنگام گریس کاری گریس قبلی را بطور کامل از محل روانکاری خارج کنید.
دلایل استفاده از گریس
وظایفی که یک گریس به عنوان روانکار انجام می دهد، با وظایفی که روغن انجام می دهد تقریبا مشابه است و آنچه که باعث جایگزینی گریس به جای روغن می شودنوع کاربرد آن است.
در برخی از قطعات مانند یاتاقان های چرخ که امکان روانکاری است که بتواند در محل روانکاری باقی مانده و وظایف مورد نظر را انجام دهد.در چنین شرایطی استفاده از گریس تنها راه چاره است که بر اساس نوع کارکرد و تجهیز و قطعه، گریسی با ساختار مخصوص آن شرایط انتخاب می گردد.
مزایای گریس نسبت به روغن
1. خصوصیات شیمی فیزیکی مناسب برای کاربردهای خاص.
2. آب بندی و جلوگیری از نفوذ ذرات و آلودگی ها.
3. مقاومت در برابر چکه کردن از محل روانکاری.
گریس ها با داشتن چنین خواصی می توانند در شرلیط کاری ویژه وظایف یک روانکار را که به شرح زیر است انجام دهند.
1. کاهش سایش و اصطکاک.
2. جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی.
3. امکان حرکت قطعات در دمای پایین.
4. سازگاری با آب بندها.
به این ترتیب گریس ها گروه خاصی از روانکارها هستند که می توان در شرایط ویژه روانکاری نیازهای صنعت را برطرف کنند و ما را از طراحی پیچیده و پرهزینه نجات دهند.
