روغن ترانسفورماتور یک نوع روغن معدنی پالایششده است که از تقطیر جزءبهجزء نفت خام به دست میآید. این روغن به عنوان عایق استفاده میشود و انتظار میرود از خواص عایقی و خنککنندگی بالایی برخوردار باشد. روغن برای داشتن خاصیت خنککنندگی بالا لازم است دارای ویسکوزیتهٔ پایین و برای داشتن خاصیت عایقی خوب ضریب دیالکتریک بالایی داشته باشد. داشتن خلوص بالا و عمر طولانی از دیگر ویژگیهای مهم روغن ترانسفورماتور هستند. خلوص روغن ترانسفورماتور از این نظر که با دیگر اجزای یک ترانسفورماتور سازگار باشد مهم است.[۱]
مهمترین عوامل خرابی روغن ترانسفورماتور عبارتند از آلایش، اکسایش و دمای بیش از حد. ترانسفورماتورها را به گونهای طراحی میکنند که تا جای ممکن روغن در برابر این عوامل ایمن بماند. نفوذ آب در روغن ترانسفورماتور بر ولتاژ شکست آن تأثیرگذار خواهد بود.[۲]
از زمان ترانسفورماتورهای جورج وستینگهاوس تا کنون روغن یکی از اجزای اصلی ترانسفورماتورها بوده است. با این وجود روغن ترانسفورماتور در وسایل الکتریکی دیگری نظیر مدارشکنها، خازنها، بوشینگها و… نیز استفاده میشود.[۱]
ویژگیها
مهمترین ویژگیهای روغن ترانسفورماتور عبارتند از:[۳]
- قدرت دیالکتریک بالا
- گرانروی پایین
- عاری بودن از اسیدهای غیر ارگانیک و قلیا و سولفور خورنده
- مقاومت در برابر نامیزه شدن
- لجن نشدن در شرایط کار عادی
- بازگشت سریع خواص پس از قوس الکتریکی
- نقطهٔ ریزش پایین
- نقطه اشتعال بالا
