ضد یخ چیست و چگونه از موتور خودرو محافظت می کند؟
خودروهای درون سوز بنزینی و دیزلی و حتی گاز سوز در هنگام تولید انرژی بطور ناخواسته ایجاد حرارت زیادی می کنند که این میزان حرارت به شدت برای روغن موتور و تمامی اجزای پیشرانه مخرب است از همین رو سیستم خنک کننده موتور ابداع گردید که با ارسال آب به درون موتور و اطراف سیلندر خودرو گرمای جذب شده را دریافت کند و سپس با انتقال به رادیاتور خودرو باعث خنک شدن آب گرم شده می گردد و این چرخه دائما در حال تکرار است تا از بالا رفتن دمای موتور بیش از حد مجاز جلوگیری کند . از همین رو متوجه شدیم که در تمامی منافذ موتور از جمله سر سیلندر ،بلوک سیلندر و غیره آب دائما وجود دارد.اما آب بعنوان سیال خنک کننده دارای یک خاصیت مرگبار برای موتور خودرو است. به عبارتی آب زمانی که به نقطه انجماد یا همان یخ زدگی می رسد ماهیت خود را تغییر داده و به جامد یا همان یخ تبدیل می گردد . این تغییر و تحول باعث خواهد شد حجم آب افزایش یابد و یا بعبارتی منبسط گردد. حال اگر این آب درون محفظه ای محدود سر بسته باشد به منظور تغییر حجم نیاز به فضای بیشتر دارد و از همین رو به هر ترتیبی که است جای خود را پیدا می کند.
حال که به ماهیت آب پی بردیم باید ببینیم که در موتور خودرو چه اتفاقی می افتد زمانی که آب به نقطه انجماد برسد. وقتی که در یک روز سرد پاییزی و یا زمستانی خودروی خود را در فضا باز پارک کرده اید دما آب کاهش خواهد یافت تا به نقطه انجماد برسد همین امر موجب می گردد تمامی آبی که در قسمت های مختلف موتور قرار دارد شروع به یخ زدن بکند . در نتیجه آب برای افزایش حجم خود نیاز به فضای بیشتر دارد اما این فضا در نقاطی مانند سر سیلندر و بلوک موتور وجود ندارد از همین را میزان فشار آنقدر زیاد خواهد بود که با ایجاد ترک های ریز و شکننده در بدنه موتور و نهایت موجب از بین رفتن موتور می گردد. قابل ذکر است این مهم باعث می گردد که پیشرانه خودرو بطور کلی منهدم گردد و برای تعمییر آن باید هزینه گزافی را بپردازید.پس با یک حساب سرانگشتی تا اینجای کار یک بلوک موتور جدید و هزینه‌ی تعویض و دوندگی‌های ثبت شماره‌ی بلوک موتور جدید در کارت ماشین را افتاده‌اید، تازه اگر در همین شرایط یک استارت جاندار نثار ماشین بخت برگشته کنید، در اولین لحظه واتر پمپ قفل شده باعث پارگی تسمه‌تایم خواهد شد و همین موضوع باعث برخورد سوپاپ‌ها با پیستون و کج شدن آنها می‌شود. این دفعه هزینه‌ی تعویض یک موتور کامل روی شاخش است!
از این رو ضد یخ ها برای جلوگیری از آسیب های این خاصیت آب ابداع گردید. ضد یخ مایعی سبزگ رنگ است که از ماده ” اتیلن گیلکول” تشکیل شده است.این ماده غیر قابل اشتعال بوده و در آب کاملا محلول می گردد و باعث کاهش نقطه انجماد آب می گردد تا در روزهای سرد آب موجود در موتور یخ نزند.
نكات مهم در مورد ضديخ
– رنگ ضد يخ ربطي به كيفيت آن ندارد.
– همرنگ بودن ضديخ‌ها دليلي بر يكسان بودن كيفيت آنها نيست و نبايد به هم اضافه شوند
– در مورد رقيق‌سازي بايد به اطلاعات روي ظرف ضديخ عمل نمود.
– آب مصرفي در ضديخ بايد داراي سختي بسيار پاييني (دي يونيزه) باشد.
– ضديخ‌ها معمولا كف توليد نمي‌كنند
مشاهده كف مي‌تواند به علت ورود هوا به سيستم مكش واتر پمپ باشد، در اين صورت بايد رادياتور را كاملا تخليه كرده و تمامي لوله‌هاي رابط و واشرها بررسي و نسبت به تعمير قطعات معيوب اقدام كرد.
– سطح سيال بايد كنترل شود.
معمولاً كارهاي زير در اول هر بهار و پاييز بايد انجام شود:
– غلظت ضديخ- ضدجوش را كنترل كنيد كه از حداقل ضروري (متناسب با تغييرات دماي هوا) كمتر نباشد.
– اندازه و شرايط ضديخ را بررسي نماييد. در صورت كثيف بودن يا داشتن مواد ناشي از زنگ زدن فلزات آن را عوض كنيد.
– دستگاه را براي اطمينان از عدم وجود نشتي، تحت فشار (ترجيحاً وقتي ضديخ سرد است) آزمايش كنيد.
– در پوش و لوله متصل به در پوش رادياتور را بازرسي كنيد.
– لوله‌ها را بازبيني كرده و محل اتصال لوله‌ها را محكم كنيد.
– تسمه پروانه‌ها را از لحاظ سالم بودن و كشش صحيح، كنترل كنيد.
– در صورتي كه دماي آب رادياتور بيش از حد گرم يا سرد مي‌شود، ترموستات را كنترل كنيد.
نكته: آب مصرفي جهت رقيق سازي مايع خنك‌كننده بايد سختي كمي داشته تا رسوب نگيرد. هر1000 كيلومتر يا هفته‌اي يك بار بايد سطح سيال خنك‌كننده بازديد شود. زمان تعويض سيال خنك‌كننده در شرايط عادي معمولاً سالانه و يا پس از طي مسافت 30000 كيلومتر است، اما زمان‌هاي تعويض سيال در شرايط سخت رانندگي و بسته به شرايط، انجام مي‌شود. شرايط سخت عبارتند از: بكسل كردن، يدك كشيدن كمپ، استفاده از باربند در مسافت‌هاي طولاني، حركت در جاده‌هاي نمك پاشيده شده، خاكي، غبارآلود، طي كردن مكرر مسافت‌هاي كوتاه (كمتر از8 كيلومتر در هر نوبت رانندگي)، طي كردن مسافت‌هاي طولاني با سرعت‌هاي يكنواخت و پايين و دوره طولاني عدم استفاده از خودرو.
