روغندندهها بهطور کلي به دو دستهي روغندندههاي صنعتي و روغندندههاي خودرو تقسيم ميشوند.
روغندندهي خودرو
روغندندههاي خودرو که در ايران به واسکازين معروفند، شامل دو نوع معمولی (دستی) و اتوماتيک (ATF) هستند.
روغندندهي معمولی
روغندندههاي معمولی در خودروهايي که جعبهدنده ي معمولی يا دستي دارند مورد استفاده قرار ميگيرند. مواد افزودني مورد استفاده در روغندنده هاي معمولی عبارتند از ضدزنگ، ضدكف، پايينآوردندهي نقطهي ريزش، بازدارندهي اکسيداسيون و در برخي موارد نيز مواد افزودني بهبود دهنده ي خواص اصطکاکي و مواد EP. از خصوصيات مهم عملکرد روغندندههاي معمولی ميتوان به ظرفيت تحمل بار و گرانروي اشاره كرده روغندندهها را براساس اين ويژگي طبقهبندي ميکنند. مهمترین و معروف ترین طبقه بندی روغنهای دنده معمولی توسط انجمن نفت آمريکا (API) ارایه شده است که در زیر مشخص است.
API-GL-1
روغندندههايي با اين سطح کيفيت در انتقالدهندههاي دستي با شرايط عملکرد متوسط (فشار پايين و سرعت لغزش بسيار کم) مورد استفاده قرار ميگيرند. بهدليل شرايط عملکرد سبک و ملايم اين روغنها استفاده از نفت خام و يا روغن تصفيهشده در آنها مقدور است.در صورت نياز از مواد افزودني بازدارندهي اکسيداسيون، ضدزنگ و پايينآورندهي نقطهي ريزش براي بهبود خواص روانکاري در اين روغنها استفاده ميشود. در اين روغنها نبايد از مواد افزودني بهبوددهندهي خواص فيزيکي و فشارپذير استفاده کرد. اين روغن براي استفاده در انتقالدهندههاي دستي ماشينهاي سواري مناسب نيست و در برخي از انتقالدهندههاي دستي تراکتورها و کاميونهاي استفاده ميشود. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار ميگيرد.
API-GL-2
روغندندههايي با اين سطح کيفيت براي اتومبيلهايي با محورهاي دنده حلزوني که روغنها با سطح مرغوبيت API-GL-1 براي سرعت لغزش، بار و درجهحرارت آنها مناسب نيستند، استفاده ميشود. اين روغنها شامل مواد افزودني ضدسايش يا بهبوددهندههاي استحکام لايه و مقدار کمي مواد افزودني فشارپذير که دندههاي حلزوني را محافظت ميکنند، ميباشند. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار نميگيرد.
API-GL-3
روغندندههايي با اين سطح کيفيت براي انتقالدهندههاي دستي و محورهاي دنده مخروطي- مارپيچ که شرايط عملکرد نسبتاً سختي (متوسط تا سخت) از نظر سرعت و بار دارند، بهکارميروند. با توجه به اين شرايط عملکرد، روغنی مناسب است که ظرفيت تحمل بار آن بيشتر از روغن با سطح کيفيتAPI-GL-1 و کمتر از روغن با سطح کيفيت API-GL-4 باشد. روغن با سطح کيفيت API-GL-3 براي دندههاي هيپوئيد بهکار نميرود. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار نميگيرد.
API-GL-4
روغندندههايي با اين سطح کيفيت در محورهايي با دندهي هيپوئيد و دندههاي مخروطي مارپيچ که شرايط عملکرد نسبتاً سختي (متوسط تا سخت) از نظر سرعت و بار دارند، استفاده ميشود. اين روغنها ميتوانند در سيستمهاي انتقالدهندهي دستي و ميل کاردان بهکار ميروند. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار ميگيرد.
API-GL-5
روغندندههايي با اين سطح کيفيت در دندهها بهويژه دندههاي هيپوئيد و در محورهايي که تحت شرايط عملکرد سرعت بالا، بار ناگهاني يا سرعت پايين و يا گشتاور بالا قرار ميگيرند، بهکار ميروند. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار ميگيرد.
API-GL-6
روغندندههايي با اين سطح کيفيت براي دندههايي با چرخدندههاي بسيار کوچک (پينيونها) مورد استفاده قرار ميگيرند. اين چرخدندهها به محافظت بيشتري در برابر خوردگي نياز دارند. روغنهايي با سطح کيفيت API-GL-6 بيشتر از روغنهايي با سطح کيفيت API-GL-5 ميتوانند از چنين دندههايي حفاظت کنند.اين سطح کيفيت براي روغنها کمکم منسوخ شدهاست و کاربرد چنداني ندارد.
API-MT-1
روغنهايي ا سطح کيفيت API-MT-1براي استفاده در ميلکاردانها و انتقالدهندههاي همزمان ماشينهاي سواري و کاربردهايي با شرايط سخت مناسب نيستند. بايد از استفادهی مخلوط روغن با اين سطح کيفيت و روغنموتور اجتناب کرد.امروزه مورد استفاده قرار ميگيرد.
