روغن کمپرسور باد
کمپرسور باد یکی از دستگاه هایی میباشد که شاید به عنوان قسمت اصلی و جزء اصلی سیستم تولیدی به حساب نیاید؛ اما به عنوان یکی از مهمترین اجزا یا قلب تپنده دستگاه ها و تجهیزات تولیدی به شمار می آید. نگهداری و تامین قطعات کمپرسور ها به خودی خود جزء مهمی در خصوص بالا بردن راندمان و نگه داشتن دستگاه ها در بهترین حالت می باشد.
انتخاب روغن مخصوص کمپرسور باد:
همانطور که خودروها برای عملکرد بهینه و صحیح نیازمند روغنی به خصوص و مشخص هستند، کمپرسورهای باد نیز برای ادامه فعالیت نیازمند روغن هستند. استفاده از یک روغن مناسب برای کمپرسور باد مزایای زیادی از جمله افزایش بازده، کاهش مصرف انرژی، کاهش اصطکاک اجزای متحرک، کارکرد روان‌تر و افزایش عمر مفید دستگاه برای کمپرسور باد شما ایجاد خواهد کرد. هرچند همه این موارد در صورتی محقق می‌شوند که از روغن مناسبی برای کمپرسور باد خود استفاده نمایید.
در ادامه قصد داریم تا با ارائه کوتاه از انواع کمپرسور ها و آشنایی بهتر با آنها نقش روغن کمپرسور باد و تمام سوالات شما رو نسبت به روغن کمپرسور برطرف کنیم
کمپرسور باد چیست؟
کمپرسور باد یا به عبارتی متراکم کننده هوا یک دستگاه مکانیکی می باشد، که با کاهش حجم هوا و افزایش فشار آنها، باعث فراهم کردن هوای فشرده مورد نیاز برای مصارف گوناگون می باشد. کمپرسور های باد در بازار انواع مختلف دارند. از جمله کمپرسور های دینامیک که به دو حالت گریز از مرکز و یا محوری وجود دارند.
انواع دیگر کمپرسور ها، کمپرسور های جابجایی مثبت می باشند که در دو گروه دورانی و پیستونی طبقه بندی شده اند. در حوزه کمپرسور های دورانی کمپرسورهای اسکرو، حلقه مایع، اسکرال، دنده ای، روتاری، می توان اشاره کرد. و در قسمت پیستونی به کمپرسور های دیافراگمی، دو مرحله ای، و تک مرحله ای میتوان اشاره نمود.
روغن کمپرسور باد چیست؟
به زبان ساده، روغن کمپرسور باد یک روان‌کننده بخصوص برای جلوگیری از اصطکاک و فرسایش قطعات متحرک میباشد. روغن‌ها به دسته‌های مختلفی طبقه بندی می‌شوند. روغن‌ها را میتوان به دو دسته طبیعی و مصنوعی طبقه بندی کرد و یا آنها را از نظر ویسکوزیته و مواد افزودنی موجود در آنها طبقه بندی نمود. لازم است یاد آوری کنیم که روغن کمپرسور باد با روغن موتور، تفاوت داشته و سولفور و کربن بسیار کمتری از روغن موتور دارد.
روغن کمپرسور باد به غیر از روانکاری سیستم، از مزایای دیگری نیز برخوردار است. در ادامه به بررسی این مزایا پرداخته شده است:
۱ – جذب گرما:
روغن کمپرسور باد، بخشی از گرمای تولید شده در کمپرسور را جذب کرده و باعث میشود تا کمپرسور در دماهای پایین‌تری فعالیت کند. لازم است بدانید که بازده و عمر کمپرسور باد به شدت تحت تاثیر دمای کاری کمپرسور بوده و با افزایش دمای کمپرسور، بازده و طول عمر آن به شکل زیادی کاهش پیدا می‌کند.
۲ – مقاوت در برابر اکسیداسیون:
برخی از ذرات موجود در روغن پمپ باد ضد اکسیداسیون بوده و اکسیداسیون را به تاخیر می‌اندازد.
۳ – افزایش طول عمر:
هر تجهیز مکانیکی دارای طول عمر مشخصی است. مهمترین عوامل خرابی تجهیزات مکانیکی، فرسایش و گرما می‌باشند. روغن کمپرسور با کاهش اصطکاک و جذب گرمای کمپرسور باد باعث افزایش طول عمر کمپرسور میشود. همچنین استفاده از روغن باعث میشود تا کمپرسور باد در شرایط مختلف، عملکرد خوبی از خود نشان داده و روان‌تر کار کند.
۴ – حفظ ویسکوزیته در سرما:
اغلب روغن‌ها با کاهش دما ویسکوزیته خود را از دست داده و عملکردشان کاهش پیدا می‌کند. روغن کمپرسور باد بر خلاف سایر روغن‌ها، ویسکوزیته خود را در دماهای مختلف حفظ کرده و از این‌رو عملکرد ثابتی خواهد داشت. این موضوع باعث میشود تا به راحتی بتوان از کمپرسور باد در شرایط دمایی مختلف استفاده نمود.
۵ – ضد کف:
زمانی که روی سطح روغن حباب و کف تشکیل شود، سطح تماس هوا و روغن افزایش پیدا کرده و عمل اکسیداسیون با سرعت بیشتری انجام خواهد شد. این پدیده باعث کاهش کیفیت و عمر روغن خواهد شد. یک روغن کمپرسور باد مناسب دارای خاصیت ضد کف میباشد. از آنجایی که کیفیت روغن برای کیفیت هوای خروجی تولید شده و کارکرد روان کمپرسور ضروری است، لازم است تا از روغن‌هایی که خاصیت ضد کف دارند، استفاده کنیم.
چه کمپرسور هایی از روغن استفاده می کنند؟
به صورت کلی چند مدل مختلف از کمپرسور ها وجود دارند که نیاز به روغن کاری و روغن دارند. مدل هایی که نیاز به روغن دارند به شرح زیر می باشد؛ از جمله کمپرسورهای رفت و برگشتی یا پیستونی، مارپیچی یا کمپرسور اسکرو ، تیغه ای، روتاری و یخچالی نیاز به روغن برای کارکرد خود دارند.
آیا می توان از روغن خودرو به جای روغن کمپرسور باد استفاده کرد؟
هرگز روغن خودرو نمی‌تواند برای کمپرسور باد به عنوان روغنی مطلوب در نظر گرفته شود؛ چرا؟ دلایل متعددی وجود دارد که روغنهای دستگاه‌ها و سیستم‌های دیگر نمی‌تواند برای پمپ باد استفاده شود از جمله دلایل که نمی توان روغن موتور یا هر سیستم دیگری را برای روغن کمپرسور باد استفاده کرد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ویسکوزیته روغن، میزان رطوبت در روغن، خاصیت روانکاری روغن و حتی موادی که آن روغن از آن ساخته شده است. توجه داشته باشید که اگر روغن مناسب استفاده نشود، امکان تخریب بخش هایی از قطعات کمپرسور باد و پایین آوردن راندمان کمپرسور و یا حتی سبب از کار افتادن دستگاه میشود. لذا انتخاب دقیق نوع روغن بسیار ضروری و مهم می باشد.
نقش روغن در موتور کمپرسور باد چیست ؟
حفظ دمای معین درون کمپرسور باد،روانکاری مطلوب برای قطعات داخلی کمپرسور،حفاظت و مقابله با خوردگی قسمت های مختلف دستگاه، جلوگیری از ساییدگی در بعضی از کمپرسور های باد و نقش مبدل خنک کنندگی در دستگاه را دارد.
کدام روغن برای کمپرسور باد من مناسب است؟
همانطورکه پیش‌تر گفتیم، روغن کمپرسور باد را میتوان به دو نوع طبیعی و مصنوعی طبقه بندی کرد. هر کدام از این دو نوع روغن، ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد:
• طبیعی: روغن طبیعی از پایه روغنهای معدنی تولید شده و قیمت پایینی نیز دارند. روغنهای طبیعی برای کمپرسورهای معمولی و خانگی که بطور مداوم مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، مناسب هستند. به نوعی میتوان گفت که روغنهای طبیعی برای کمپرسورهایی مناسب است که از آنها بطور مداوم مصرف نشده و شرایط کاری ملایم‌تری را تجربه می‌کنند.
• مصنوعی: روغن مصنوعی از مواد پایه مصنوعی ساخته میشود. مراحل تولید روغن مصنوعی پیچیده‌تر از روغن معدنی بوده و فرآوری‌های زیادی ب روی روغن انجام میشود. در نتیجه روغن مصنوعی تصفیه شده‌تر از روغن طبیعی میباشد. اگر از کمپرسور هوای خود بیش از سه بار در هفته استفاده می‌کنید، لازم است تا از روغن مصنوعی استفاده نمایید.
استفاده از روغن مصنوعی باعث میشود تا کمپرسور باد شما بهتر و روان‌تر کار کند. همچنین روغن مصنوعی باعث جذب گرمای کمپرسور باد خواهد شد و از بیش از حد گرم شدن کمپرسور باد شما جلوگیری می‌کند. روغنهای مصنوعی کمپرسور باد در رنج گسترده‌ای از دماهای مختلف قابل استفاده می‌باشند.
کمپرسور های پیستونی و روتاری اسکرو می‌توانند با اغلب روغن‌ها کار کنند. با این حال اکثر سازندگان توصیه می‌کنند که از روغنهای مصنوعی برای این کمپرسورها استفاده شود. از آنجایی که روغنهای مصنوعی فاقد سولفور و کربن می‌باشند، باعث ایجاد گرفتگی‌های ناخواسته درون سیلندرها نمی‌شوند.
از مزایای استفاده از روغنهای مصنوعی در کمپرسورهای روتاری اسکرو میتوان موارد زیر را شمرد:
طول عمر بیشتر: روغنهای مصنوعی می‌توانند طول عمر کمپرسورهای روتاری اسکرو را تا ۸۰۰۰ ساعت افزایش دهند.
رسوبات کمتر: روغنهای مصنوعی می‌توانند رسوب‌گذاری را کاهش دهند. دقت داشته باشید که رسوبات یکی از عوامل فرسایش زا در کمپرسورها میباشد.
دمای پایین‌تر: روغنهای مصنوعی کمتر از سایر روغن‌ها داغ شده و در نتیجه کمپرسور باد و هوای فشرده خروجی را خنکتر نگه می‌دارند.
نرخ مصرف پایین‌تر: روغنهای مصنوعی با شیب ملایم‌تری از سایر روغن‌ها مصرف می‌شوند.
همچنین استفاده از روغنهای مصنوعی در کمپرسور های پیستونی مزایای زیر را به همراه دارد:
تجمع کمتر کربن: روغنهای مصنوعی باعث کاهش تجمع کربن در دریچه‌های کمپرسورها می‌شوند.
عملکرد ایمن‌تر: دمای اشتعال روغنهای مصنوعی بالاتر از اغلب روغن‌ها بوده و به همین جهت باعث افزایش ایمنی به هنگام داغ شدن کمپرسورهای باد می‌شوند.
عمر طولانی‌تر: روغنهای مصنوعی مانع فرسایش زودرس رینگ پیستون‌ها می‌شوند
ویسکوزیته گرانروی چیست؟
یکی از مهمترین عوامل در انتخاب روغن کمپرسور ویسکوزیته می باشد. ویسکوزیته به چه معناست: ویسکوزیته مقاومت یک مایع در برابر اعمال تنش برشی می باشد. ویسکوزیته گرانروی یا لزجت است. یعنی معیاری از اصطکاک داخلی یا مقاومت در برابر جریان یک سیال است و هنگامی ظاهر می شود که در میان لایه های سیال حرکت نسبی در جریان باشد.
نکته هایی درباره خرید روغن کمپرسور
از جمله نکته هایی که باید درباره روغن کمپرسور بدانید :
- یکی از موارد این می باشد که برای کمپرسورهای باد پیستونی حتماً باید از روغن vdl100 استفاده کنید.
- و در مورد کمپرسور های اسکرو باید از روغن به خصوص خود استفاده کنید.که انواع مختلف این روغن را می توانید در بازار پیدا کنید. و لازم به ذکر است برای کمپرسورهای اسکرو از روغن مخصوص اسکرو با گرید ۶۸ استفاده می گردد زیرا این روغن دارای آنتی فوم یا به عبارتی خاصیت ضد کف دارد.
- حال اگر شما به جای استفاده از روغن کمپرسور اسکرو ، روغن کمپرسور پیستونی را برای کمپرسور پیستونی استفاده بکنید؛ به دلیل روانگری کمتری که این روغن برخوردار می باشد. امکان دارد که سیستم هواساز کمپرسور پیستونی را از کار بیندازد و در سیستم آن اختلال ایجاد کند.
جایگزین هایی برای روغن مخصوص کمپرسور باد
استفاده از روغنهای مخصوص کمپرسور باد جهت عملکرد صحیح کمپرسور، لازم و ضروری میباشد. حتی هر کمپرسور بادی نیازمند نوع خاصی از روغن میباشد که توسط شرکت سازنده اعلام میشود. اگر می‌خواهید تا کمپرسور باد شما همچون ساعت کار کرده و دچار افت عملکرد و خرابی‌های ناگهانی نشود، می‌بایست از روغن‌هایی که تولید کننده کمپرسور باد شما معرفی کرده‌است، استفاده نمایید.
با این‌حال ممکن است که به روغنهای مخصوص کمپرسور باد دسترسی نداشته باشید. در این بخش به معرفی انواع روغن‌هایی که میتوان به عنوان جایگزین روغنهای مخصوص کمپرسور باد استفاده نمود، می‌پردازیم. هرچند توصیه اکید می‌کنیم که از روغن‌هایی که شرکت سازنده کمپرسور باد معرفی کرده‌است، استفاده نمایید.
روغن هیدرولیک: روغنهای هیدرولیک ویژگی‌های متعددی دارند که به واسطه همین ویژگی‌ها به جایگزین مناسبی برای روغنهای مخصوص کمپرسور باد بدل شده‌اند. ویسکوزیته روغنهای هیدرولیک در دمای پایین در محدوده مناسبی قرار دارند و به راحتی جریان پیدا می‌کنند.
به همین دلیل روغنهای هیدرولیک بهترین عملکرد را در دماهای پایین دارند. روغنهای هیدرولیک دچار اکسیداسیون نشده و باعث زنگ زدگی کمپرسور باد نخواهند شد.
روغن گیربکس اتوماتیک: روغنهای گیربکس اتوماتیک یا ATF برای گیربکس‌های ماشین استفاده می‌شوند اما در صورت دسترسی نداشتن به روغنهای مخصوص کمپرسور باد میتوان از این روغن به عنوان جایگزین استفاده نمود. روغن ATF از مزایایی چون کاهش فرسایش، مقاومت در برابر خرابی و جذب گرما برخوردار میباشد که آن را برای کمپرسورهای باد مناسب ساخته است.
کمپرسور باد در حین کار کردن حرارت زیادی تولید می‌کند و روغنهای ATF می‌توانند این حرارت را جذب کرده، عملکرد کمپرسور باد را تضمین نموده و مانع از خاموش شدن کمپرسور باد بر اثر بالارفتن حرارت شوند. هرچند به یاد داشته باشید که همه روغنهای ATF برای کمپرسورهای باد مناسب نبوده و حتی برخی از آنها باعث ایجاد صدمات جدی در کمپرسور خواهند شد.
روغن موتور: روغنهای موتور حاوی مقدار زیادی مواد شوینده هستند که برای کمپرسورهای باد مناسب نیست و باعث افزایش تجمع کربن در کمپرسور می‌شوند. اما روغنهای موتوری که فاقد مواد شوینده هستند می‌توانند به عنوان جایگزینی برای روغنهای مخصوص کمپرسور باد به کار روند.
در این بخش سه روغنی که می‌تواند به عنوان جایگزین روغن مخصوص کمپرسور باد استفاده شود را معرفی کردیم. توجه داشته باشید که این روغن‌ها به هیچ عنوان نمی‌توانند جای روغن معرفی شده توسط سازنده کمپرسور باد شما را بگیرند.
پس سعی کنید تا از روغنهای مخصوص کمپرسور بادتان استفاده کنید و تنها در صورتی که این امکان وجود نداشت، از روغنهای فوق استفاده کنید. همچنین حتما تا پیش از استفاده از این روغن‌ها با یک متخصص مشورت نمایید.
روغن کمپرسور هوا را چه زمانی عوض کنیم؟
بهترین زمان ممکن برای تعویض روغن کمپرسور باد زمانی می باشد که در دفترچه کاربری آن به آن اشاره شده است. اما با توجه به نظر متخصصان اگر از کمپرسور هوا به صورت کم استفاده می کنید، هر ۵۰۰ ساعت کارکرد بهتر است که روغن را عوض کنید اما بهترین حالت برای تعویض روغن مراجعه به دفترچه راهنمای دستگاه می باشد.نکته قابل توجه در تعویض روغن کمپرسورهای باد این است که هرچه به دفعات بیشتری روغن دستگاه را تعویض نمایید به افزایش طول عمر مفید کمپرسور هوا کمک خواهید کرد.
چگونه روغن کمپرسور را عوض کنیم؟
- برای تعویض روغن کمپرسور باد ابتدا باید دستگاه را به به مدت نیم ساعت روشن کرده،تا روغن گرم شود و این گرم شدن که باعث بالارفتن روان کنندگی روغن می شود. بتواند بهتر به تخلیه روغن کمک کند.
- با توجه به اینکه انواع کمپرسورها شیوه خاص خود برای خروج روغن و ورود روغن به سیستم دارند، بهتر است که به دفترچه راهنمای کمپرسور مراجعه کنید. عموم کمپرسورها درپوش مخزن روغن را دارا می باشند؛ و با باز کردن این درپوش می توانید روغن را از سیستم خارج کنید.
- در قالب کمپرسورهای باد، پیچ تخلیه روغنی وجود دارد؛ این پیچ باید باز گردد روغنهای قدیمی و کثیف از سیستم خارج شوند و هوا جای آنها را بگیرد.
- بعد از خروج کامل روغن از دستگاه؛ خروجی روغن را ببندید و اطمینان حاصل کنید که این پیچ بسته است و بعداً برای دستگاه مشکل ایجاد نکند، و سپس روغن را به آرامی و با دقت (روغن مورد نظری که با مشخصات دستگاه شما همخوانی دارد) را داخل دستگاه ریخته، و اطمینان حاصل کنید که میزان کافی از روغن در دستگاه وجود دارد(با استفاده از نمایشگر روغن که بر روی اکثر پمپ باد ها وجود دارد ،میتوانید میزان مورد نیاز روغن را مشخص کنید) و در انتها درپوش ورودی روغن را محکم ببندید و دستگاه را روشن کنید و مطمئن شوید که پیچ ورودی و قسمت خروج روغن نشتی نداشته باشد.
- و حتماً بعد از ریختن روغن درون دستگاه مطمئن شوید که میزان کافی از روغن را در دستگاه وارد کردید. برای مطمئن شدن از میزان روغن کافی می توانید به روغن نمای کمپرسور که قابل اندازه گیری و مدرج می باشد نگاه کرده و از این موضوع اطمینان حاصل نمایید.
