انتخاب روغن دنده مناسب

تغییراتی که بر روانکارهای دنده اثرگذار است

محیط های خشن

حتماً در جریان هستید که علیرغم تعمیرات و نگهداری دقیق، عواملی مانند بار زیاد، حرارت بالا، فشارهای نامتعارف و آلودگی هایی همچون آب می تواند بر سیستم چرخ دنده تاثیر بگذارد.

امروزه، فناوری های مدرن گیربکس ها و روغن های جدید این امکان را به ما می دهد تا در مدت زمان کارکرد طولانی تجهیزات، حتی در محیط های سخت با استفاده از مستهلک نمودن ادتیوهای روغن دنده، بهترین سرویس را از تجهیزات بگیریم.

و این امکان پذیر نیست مگر تا حدودی بروز تمایلات به ماشین آلات کوچک تر و تعریف شدن کاربردهای بیشتر. علاوه بر آن، مدیران کارخانجات و تعمیر و نگهداری انتظار عملکرد بالاتر، زمان توقف کوتاه تر و بهره وری ارتقا یافته را با هدف کاهش هزینه ها و افزایش سود و عایدات دارند.

اندازه گیربکس

گیربکس ها یا جعبه دنده های امروزی و مدرن کوچک تر شده و از مواد اولیه سبک تراز قبل ساخته می شوند. اما همین ماشین آلات کوچک تر بایستی قدرت بیشتر تولید کرده و در عین حال، با دوام تر و قابل اعتماد تر باشند.

کوچک شدن این تجهیزات به معنای در اختیار داشتن روانکار و ادتیو کمتر برای روانکاری و حفاظت از دنده ها می باشد. علاوه بر این، بار وارده بر تجهیزات نیز در حال افزایش است. این امر به معنای دماهای بالاتر و اکسیداسیون سریعتر است.

اکسیداسیون باعث صدمه وارد شدن به روغن های دنده صنعتی شده و باعث تشکیل لجن می گردد که در نتیجه آن، عمر روغن و تجهیزات با هم باتفاق کم خواهد شد. از دیگر نتایج می توان به توقف های گران قیمت و هزینه های زیاد تعویض قطعه و تعمیرات اشاره کرد.

 

انتخاب روغن مناسب

برای رفع نیازهای روزافزون، روانکارهای امروزی بایستی حاوی یک ساختار شیمیایی پیشرفته ادتیو باشند. هدف، ایجاد پایداری حرارتی و قدرت مناسب در روغن برای حصول اطمینان از عمر بالاتر آن، حفاظت بهتر قطعات و نیز در عین حال پاکیزه نگه داشتن سیستم و دور کردن حرارت و آلودگی هاست.

به هر حال وظیفه خطیری بر عهده نیروهای مسئول در این زمینه است. گذشته را تصور کنید که برای یک سری گستره وسیع از نیازها، روغن های صنعتی مورد استفاده بودند. اگرچه ممکن است این روغن های دنده متداول و یا با کیفیت پایین، حداقل های صنعت و استاندارد را بگذرانند و تا بیش از ۱۰ سال در سیستم باشند ولی آنقدر با کیفیت نیستند تا تجهیزات شما را حفاظت کنند.

۵ فاکتور را برای انتخاب روغن دنده صنعتی مناسب که بهینه عملکرد را برای شما به ارمغان می آورد به خاطر بسپارید. هر یک از این فاکتورها در زیر آمده است.

---

پاکیزگی سیال

اگرچه گیربکس ها کوچک تر شده ولی حتی بیش از پیشینیان خود بایستی بار و فشار تحمل نمایند. امروزه فضاها برای تحرک ماشین آلات کمتر شده و تلرانس نیز فشرده تر است. همین امر باعث ایجاد سرعت ها و بار بالاتر می شود. تمایل بیشتر در صنعت به داشتن محفظه های کوچک تر، یعنی ایجاد سیکل های بیشتر و اینکه سیال به مراتب زمان کمتری را برای آزادسازی حرارت، کف و ته نشینی ذرات آلوده کننده و جداسازی آب در اختیار دارد.

اصطکاک و حرارت با تحرک در جهت های مختلف از سوی دنده ها، ایجاد می شود. بارهای عملیاتی بیشتر موجب تماس بیشتر فلز با فلز گشته و یا شرایط روانکاری مرزی را ایجاد می کند که همین امر باعث افزایش دوباره حرارت و فشار می شود. برای افزایش بازهای تعویض روغن، به دلایل زیست محیطی و نیز از نقطه نظر هزینه، سیال مدت بیشتری را در سیستم باقی می ماند. بنابراین، پاکیزگی سیال و حفظ سطح کیفیت عملکرد آن، حیاتی است.

روانکارهای بسیار غلیظ و ویسکوز، از اصطکاک داخلی سیال حرارت ایجاد نموده و نیز موجب صرف انرژی بالاتر برای چرخاندن دنده ها خواهد شد. سرعت اکسیداسیون در سیستم زیاد شده که خود باعث کاهش تاثیر سیال و تشکیل لایه های مزاحم است. همین موارد اخیر نیز موجب وارد آمدن خسارت به دستگاه ها از طریق رسوب گذاری، بسته شدن فیلترها و والوها می شود.

از طرف دیگر، روغن های رقیق با ویسکوزیته پایین، حرارت کمتری ایجاد نموده که باعث می شود تا شانس بالارفتن حرارت تا دمای استاندارد از دست برود و به تجهیزات آسیب وارد آید.

روانکارها نقش حیاتی در پاکسازی آلوده کننده ها مانند آب، غبار، قطعات جداشده فلزی و دیگر مواد خارجی بازی می کند. همین خاصیت کمک می کند تا دنده ها و یاتاقان ها آسیب ندیده و موجب کارکرد نرم و روان دنده ها شود.

همین که روانکار داخل سیستم فیلتراسیون عبور می کند، آلودگی ها که در خارج سیستم و یا از طریق فرسایش داخلی تشکیل می شوند باید پاکسازی شوند. جالب است بدانید که اگر روانکار انتخاب شده مناسب نباشد، به خودی خود باعث ایجاد آلودگی در سیستم شده و در نتیجه شاهد افت عملکرد خواهیم بود.

روغن های غلیظ، بدلیل عبور سخت از درون سیستم فیلتراسیون، قابل فیلتر نیستند. در این صورت فشار در فیلتر افزایش یافته و اگر به حد کافی زیاد شود، بای پس را در سیستم خواهیم داشت. همین مشکل باعث می شود تا آلودگی ها برای فیلتر مشکل ایجاد کنند. در این صورت باید منتظر آسیب رسیدن به تجهیزات باشیم. دنده های فرسوده و میزان بالای آهن در روغن نشانه های سیستم فیلتراسیون نامناسب و معیوب است.

روغن های رقیق تر، براحتی در سیستم حرکت میکنند. آلودگی ها به آسانی پاکسازی شده و احتمال آسیب رسیدن به دنده ها و یاتاقان ها نیز کم خواهد شد. مزیت دیگر این است که سیال نیاز به دوره های طولانی تر بین تعویض ها داشته و موجب کم شدن هزینه ها و توقف ها شود.

دوام و کارایی بلندمدت سیال

روغن های دنده صنعتی باید برای حفظ عملکرد تجهیزات و نیز مقاومت برای شرایط حین کارکرد، بادوام باشند. اگرچه بسیاری از روغن ها وقتی نو هستند، استانداردهای صنعت را می گذرانند ولی بعد از کارکرد سیستم، به سرعت شاهد افت عملکرد آنها خواهیم بود. روغن هایی که با هدف دوام بالاتر فرموله شده اند، باعث عملکرد بی نقص دنده ها شده و با افزایش طول عمر، کاهش زمان توقف ها و افزایش بهره وری و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری ، ریسک سرمایه گذاری در تجهیزات را بسیار کم می کند.

اغلب دنده های صنعتی تحت فشار بالا کار می کنند و نیاز به حفاظت تحت فشار بالا برای قطعات دنده دارند. روغن های متداول دنده صنعتی، همیشه هم عملکرد فشار بالا در زمان استفاده از گریس های رقیق تر ایجاد نمی کنند. این امر، آن نظریه را که معتقد است دنده های صنعتی موجود در فضاهای کاری خشن برای داشتن حفاظت استاندارد، باید روغن های غلیظ داشته باشند را زیر سوال خواهد برد.

 

شکل ۱ . تمایلات در زمینه روغن دنده صنعتی

جداپذیری عالی از آب

شاید به نظر شما خشک نگه داشتن گیربکس امری ساده به نظر بیاید ولی آب می تواند به روش های گوناگون، خصوصا در بخش محفظه به داخل سیستم بخزد. نم ناشی از آب در حین عملیات نت وارد بریدر محفظه شده و باعث می گردد تا به هر صورت خوردگی و کاهش عملکرد سیستم حاصل شود.

به همین خاطر یکی از پارامترهای مهم برای روغن دنده، فرموله شدن با هدف جداپذیری سریع از آب در دماهای پایین و بالا می باشد. توانایی روغن در شستن آب از سیستم کمک می کند تا عمر تجهیزات و نیز خود روانکار افزایش یابد.

 سیالات چند منظوره و سیالات با کاربرد خاص

اساساً دو نوع روغن دنده وجود دارد. اولین نوع، روغن چند منظوره است که داخل گیربکس خودرو نیز قابل استفاده است که در صورت اتوماتیک بودن گیربکس خودرو، روغن مورد نظر با نام روغن دنده اتوماتیک ATF شناخته می شود. این روغن ها، ممکن است دارای موادی باشند که یا هم برای دنده های صنعتی مضر است و هم مفید. یا در برخی موارد، حاوی موادی هستند که برای نیازهای صنعتی بسیار کاربردی می باشد.

برای مثال، جداسازی آب از روغن در خودرو اهمیت زیادی ندارد ولی این مسئله در کاربردهای صنعتی حیاتی است. بنابراین، ادتیوهای جداپذیری از آب بایستی مورد استفاده باشند.

نوع دوم روغن های دنده، روغن های خاص با کاربرد محدود هستند. این سیالات تنها برای کاربردهای صنعتی با دقت فرموله شده که در ساخت و تولید آنها از ادتیوهایی بهره برداری شده که مختص اینگونه کاربردها هستند.

ادتیوهای مناسب

ادتیوهای استفاده شده برای ایجاد خواص EP یا فشار مضاعف، در روغن دنده تا حدودی متمایل به ناپایداری حرارتی بوده و منتج به تشکیل لجن می شود. به هر حال با تکیه بر فناوری های روز می توان یک تعدل خوبی بین پایداری حرارتی برای گیربکس های فاقد لجن از یک طرف، و از طرف دیگر محافظت مختص EP برای پایداری در شرایط بار سنگین ایجاد نمود.

ترکیب مورد نظر، عمر گیربکس را ارتقا داده، بازده را بالا برده و باعث حذف توقف های ناخواسته می گردد. اما مهم تر از همه، عملکرد بالای EP و تمیزی در طی یک طیف کامل تا ISO VG 68 بدست می آید. استفاده از گریدهای پایین تر و روغن های رقیق تر می تواند موجب افرایش بازده شده و در عین حال پایداری و مداومت عملکرد بهینه را ایجاد نماید.

در تنظیمات صنعتی، توقف تجهیزات تا میزان قابل توجهی بر حداقل های تولید اثر می گذارد. روغن رقیق با ویسکوزیته پایین همراه با فناوری بهینه ادتیوها، بطور موثری تجهیزات دنده محور را حفاظت نموده و موجب حصول اطمینان بابت حداکثر عملکرد سیستم خواهد شد.