عوامل موثر در کاهش طول عمر روانکارها
- عوامل موثر در كاهش طول عمر روانكارها در انبار
با وجود رعايت اصول ضروري در حين عمليات حمل و تامين شرايط لازم به منظور احداث يك انبار بهينه،گاهي اوقات روانكارهاي حفظ شده در انبار، دچار فساد و تغيير مشخصات كيفي ميگردند كه اين امر مي تواند حتي منجر به غير قابل مصرف شدن روانكارها شود.
مهمترين علل فساد روانكارها در داخل انبار عبارتند از:
*آلودگي
*قرار گرفتن در معرض دماي بسيار بالا
*قرار گرفتن در معرض دماي بسيار پايين
*نگهداري طولاني مدت - آلودگي
عمده ترين آلودگي روانكارها در انبار ،آب است.آب مي تواند در اثر تنفس بشكه ها و يا وجود درز و پارگي در بدنه مخزن وارد روغن شود.
در بسياري از مواقع آلودگي با آب در صورتي كه زياد باشد، به صورت قطرات ريز در داخل روغن قابل رؤيت است .ضمن اينكه آب باعث كدورت ظاهر روغن نيز مي شود.. در صورتي كه امكان آلودگي غير قابل رؤيت روغن با آب وجود داشته باشد، مي توان با آزمايش ساده Crackle (تق تق)از وجود يا عدم وجود آب در روغن اطمينان حاصل كرد.
در اين آزمايش مقداري روغن در يك لوله آزمايش تا دماي 100درجه سانتيگراد گرم مي شود. در صورت وجود آب، صداي تق تق ناشي از خارج شدن بخار آب از روغن شنيده مي شود. البته توصيه ميشود اين آزمايش زير هود انجام پذيرد و دهانه لوله حاوي روغن در حال گرم شدن به سمت افراد نباشد. .در اين گونه موارد براي تصميمگيري در رابطه قابليت مصرف يا عدم قابليت مصرف روغن، بايد با كارشناسان فني شركت توليد كنندة روانكار، مذاكره شود. طبق استانداردهاي جهاني حدود مجاز آب به صورت درصد وزني براي روانكارها مشخص شده است.
* نكته:
بعضي از روغن ها ، مانند روغن هاي ترانسفورماتور به آلودگي با آب بسيارحساس هستند و وجود مقدار كمي از آب آنها را غير قابل مصرف مي كند. - دماي بالا
الف- گريس ها
بعضي از گريس ها وقتي به مدت زياد در معرض دماي بالا قرار مي گيرند، روغن آنها جدا مي شود و بر روي گريس قرار مي گيرد. در صورتي كه مقدار روغن جدا شده بيش از يك درصد وزني كل گريس باشد، نبايدگريس را مصرف كرد و همزدن روغن و گريس در اين حالت به هيچ وجه گريس را قابل استفاده نمي كند. اين يعني فقط اگر مقدار روغن جدا شده ناچيز باشد،گريس قابل استفاده است.
به عنوان مثال تبخير آب موجود در گريس كمپلكس كلسيم، منجر به تشكيل دو فاز روغن و صابون مي گردد كه گريس را غير قابل استفاده مي كند.
ب-روغن ها
نگهداري طولاني مدت اكثر سيالات هيدروليك، روغنهاي فرآيند و موتور در دماي بين 5 تا 45 درجه سانتيگراد اشكالي به وجود نميآورد ولي در دماي بالاتر به هنگام تماس مستقيم با منابع حرارتي مثل كوره ها، خطوط بخار و… باعث سياه شدن روغن به دليل اكسيداسيون تدريجي ميگردد.
بعضي از روانكارها مانند روغنهاي دنده باز كه داراي حلال رقيق كننده هستند، در اثر گرما حلال خود را از دست ميدهند و سفت ميشوند. 
- دماي پائين
نگهداري اكثر روانكارها در دماي زير صفر، اغلب در كيفيت آنها، تاثير نامطلوبي ندارد. تنها مشكل عمده توزيع و مصرف روانكارهايي با گرانروي بالا و يا فاقد ماده افزودني پائين آورنده نقطه ريزش ، در دماي پائين است. در اين حالت بايد روانكار را به محيط گرمتري انتقال داد يا آنها را كمي گرم كرد.
روانكارهاي قابل اختلاط با آب مانند روغنهاي عمليات ماشينكاري كه بهدليل حساسيت ساختار تركيببندي روغنها، نبايد در دماي پايينتر از 4 درجه سانتيگراد نگهداري شوند.
انجماد سيالات امولسيون شونده، باعث دوفاز شدن و نيز دلمه بستن آنها خواهد شد. پديده دلمه بستن در اكثر مواقع در روغنها بهمعناي غير قابل استفاده بودن آنهاست.نگهداري طولاني مدت
در صورتي كه نگهداري روانكارها در انبار مناسب و بر اساس مشخصات ياد شده انجام گيرد، روانكارها تا 2 يا 3 سال پس از توليد نيز قابل مصرف خواهند بود. اما بهمنظور كسب اطمينان بيشتر، بايد نمونه اي براي تعيين مشخصات فيزيكي و كارآئي روغن، به آزمايشگاه ارسال شود.
مواردي كه ارسال روغن را براي بررسي كيفي به آزمايشگاه الزامي ميكند
*ته نشين شدن مواد افزودني به صورت ژله يا مايعي غليظ در كف بشكه يا مخزن
*وجود رسوبات يا ذرات جامد معلق در روغن
*حالت ابري يا كدر بودن در ظاهر روغن
*تغيير رنگ
بارزترين مشكل تغيير ظاهر، مربوط به حالت شيري شدن روغن به علت نفوذ آب است. ضمن انبارداري طولاني مدت اين امر باعث غير قابل استفاده بودن روغن و نيز زنگ زدن بشكه و مخزن ميشود. زمان نگهداري روانكارها در انبار طبق جدول زير پيشنهاد شده است:مجدداٌ يادآوري ميگردد زمانهاي توصيه شده براي نگهداري روانكارها، ميانگيني كلي است و در صورت اعمال شرايط انبارداري بهينه ميتوان اكثر روانكارها، به ويژه انواع روغنهاي موتور و صنعتي را در فاصله زماني بيشتر و طولانيتري نگهداري و مصرف نمود.
- رعايت نكات ايمني و بهداشت
رعايت موارد ايمني و بهداشت در انبار، براي نگهداري مناسب روانكارها، بسيار مهم است. بنابراين رعايت نكاتي به شرح زير الزامي است: - *استفاده از دستكش، لباس كار و وسايل ايمني
*نصب جعبه كمك هاي اوليه با تجهيزات كامل
*نصب كپسول هاي اطفاء حريق در انبار (در دسترس)
*استفاده از ظروف تميز براي حمل روانكارها به داخل كارگاه
*نصب تهويه مناسب دركارگاه و تاكيد جدي بر عدم استفاده از سيگار در محوطه انبار
*پرتاب نكردن بشكه ها و ظروف در محوطة انبار و نزديك دستگاه ها
*مجهز بودن كارگاه به دوش، مواد شوينده و ديگر وسايل بهداشتي
در خاتمه اميدواريم مصرفكنندگان گرامي با رعايت نكات ذكر شده، ضمن حفظ ايمني و سلامت اشخاص، صرفهجويي قابل ملاحظهاي در مصرف روانكارها و جلوگيري از آلودگي و بلامصرف شدن آنها داشته باشند و بتوانند طول عمر روانكارهاي مصرفي و همچنين دستگاههاي خود را افزايش دهند.
