در سیستمهای خنککننده که برای انجام فرآیندهای خود از سیستمهای تبریدی بهره میبرند، برای روغن کاری و کاهش اصطکاک قطعات متحرک بر روی یکدیگر در کمپرسورها یا شیرهای فشارشکن از روغنهای برودتی استفاده میشود. همچنین روغنهای برودتی علاوه بر در تماس بودن با قطعات متحرک جهت روانکاری، با خود مبرد هم در تماس است. روغنهای برودتی مخصوص سیستمهای سیکل تبریدی (برودتی) هستند و با توجه به خصوصیاتشان در عملکرد سیستم، اختلالی وارد نمیکنند؛ در حالی که روغنهای معمولی برای استفاده در کمپرسورها یا شیرهای فشارشکن در سیستمهای برودتی مناسب نیستند و میتوانند سیستم را با آسیبهای جدی رو به رو سازند.
عملکرد روغن در دستگاه های سرمایشی
روغن برودتی در دستگاه های سرمایشی برای چرب کردن کمپرسور و درست کار کردن واحدها استفاده می شود. فرمولاسیون خاصی از روغن، به منظور چرب کردن اجزای داخلی یک کمپرسور، افزایش هزینه های تولید و عملیات تجهیزات خنک کننده و در عین حال افزایش مسائل زیست محیطی مانند دفع مواد زائد و از بین بردن اوزون که به گرم شدن کره ی زمین کمک می کند، مورد نیاز است. در حالی که سیستم های خنک کننده برای آیندهای قابل پیش بینی به منظور حفظ مواد غذایی و راحتی مردم بسیار لازم است، پیشرفت های مهندسی در سیستم های فشرده سازی بدون روغن می تواند باعث تغییر راه های تولید هوای سرد شود. اما این پیشرفت ها حداقل در کوتاه مدت ممکن است هزینه های بیشتری داشته باشند.
عملکرد روغن در سیستم سرمایشی، چرب کاریِ کمپرسوری است که هوای سرد را تولید می کند. همانطور که می دانیم، کمپرسور در واقع همانند قلب و اصلیترین عنصر در یک سیستم سرمایشی است. روغن، اصطکاک روی قطعات فلزی و سایش در کمپرسور را کاهش و طول عمر سیستم را افزایش می دهد.
فرمولاسیون روغن مبرد به صورت خاصی در دمای بالا برای استفاده در سیستم های خنک کننده طراحی شده است، بنابراین استفاده از این دسته از روغن های تجهیزات سرمایشی حائز اهمیت بسیار است. روغنی که بیش از حد سنگین است، به تمام بخش ها جریان نخواهد یافت و استفاده روغنی که بیش از حد سبک است نیز به روغن کاری کافی منجر نخواهد شد.
انواع روغنهای برودتی موجود جهت استفاده در سیستمهای سرمایشی
روغنهای برودتی موجود در بازار در دو دسته روغن معدنی و روغن مصنوعی موجود است. در زیر به شرح این دو دسته میپردازیم:
روغن مصنوعی جهت استفاده در سیستمهای برودتی
روغن مصنوعی از جمله روغنهای برودتی میباشد. اثر آن نسبت به روغن معدنی طولانیتر میباشد و از فرمولاسیون خاصی از مشتقات نفتی تولید میشود. از انواع روغنهای مصنوعی میتوان به دو نوع رایجتر آنها یعنی روغن پلی استر و پلی اتیلن گلیکول اشاره نمود که در زیر به شرح آنها خواهیم پرداخت:
- روغن مصنوعی برودتی پلی اتیلن گلیکول
این نوع از روغنها عمده کاربرد در کمپرسورهای تهویه مطبوع سرمایشی خودروها میباشد. کمپرسورهای خودرو عمدتا از گاز R134a استفاده میکنند که این نوع کمپرسورها برای روانکاری قطعات حاوی روغن پلی اتیلن گلیکول میباشند. این نوع از روغنها اعداد مقاومت اصطکاکی در برابر لغزیدن لایهها هنگامی که تحت تنش برشی قرار میگیرد یا همان گرانروی (چسبناک بودن روغن) متفاوتی متناسب با نوع و ظرفیت کمپرسورها دارند که با حرف PAG عدد گرانروی مشخص میشود به عنوان مثال PAG100 که نشان میدهد عدد گرانروی یا چسبناکی روغن برابر 100 میباشد. از آنجایی که روغن پلی اتیلن گلیکول به سرعت رطوبت را به خود جذب مینماید باید یادمان باشد که این نوع روغنهای برودتی را نباید برای مدت طولانی در معرض شرایط جوی محیط قرار داد. چنانچه قبل از روشن شدن کمپرسور میزان روغن و گاز برودتی به اندازه کافی درون آن نباشد میتواند آسیب جدی به کمپرسور بزند، بنابراین همیشه قبل از روشن نمودن کمپرسور باید این دو مولفه را حتما چک کنیم و سپس کمپرسور را روشن نماییم.
- روغن مصنوعی برودتی پلی استر
سیستمهای تهویه مطبوع موجود در صنعت برای روانکاری و خنک کاری تجهیزات خود عمدتا از این نوع روغنهای برودتی استفاده مینمایند. کاربرد استفاده از روغن پلی استر نسبت به روغن پلی اتیلن گلیکول در صنعت گستردهتر است. یکی از کاربردهای عمده این نوع روغنها استفاده در کمپرسورهایی است که از گاز مبرد HFC مانند R404a و R410a استفاده میکنند. این نوع روغنهای برودتی نیز از نظر جذب رطوبت مانند روغنهای پلی اتیلن گلیکول میباشند.
- روغن معدنی برودتی
این نوع از روغنهای برودتی در سیستمهای تهویه مطبوع قدیمی که از گاز R22 در مبردهای CFC و HCFC استفاده میکردند بیشتر کاربرد داشته است و با نام آلکیل بنزن نیز عرضه میشده است. امروزه از روغن معدنی به دلیل روغن کاری ناکافی و توانایی آنها در میکس مخلوط شدن با گاز مبرد نسبت به روغن مصنوعی کمتر استفاده میشود.
